W przypadku wyboru czy zmiany lekarza nie obowiązuje rejonizacja, a więc możemy zapisać się do każdej przychodni na terenie kraju, która ma podpisaną umowę z NFZ. Musimy tylko we własnym imieniu wypełnić i podpisać deklarację wyboru. W innych sytuacjach deklarację może złożyć pełnoletni opiekun lub opiekun prawny niepełnoletnich dzieci oraz opiekun ustanowiony dla potrzebującej go osoby. Zatem gdy osoba chora lub niedołężna nie może sama tego zrobić, powinna kogoś upoważnić.
Pacjent ma prawo do bezpłatnego wyboru lekarza nie częściej niż dwa razy w roku kalendarzowym, a w przypadku każdej kolejnej, nieuzasadnionej zmiany należy wnieść opłatę w wysokości 80 złotych na konto NFZ.
Opłaty nie pobiera się m.in. w przypadku zmiany miejsca zamieszkania lub w przypadku zaprzestania udzielania świadczeń opieki zdrowotnej przez wybranego lekarza, pielęgniarkę lub położną lub z innych przyczyn powstałych po stronie świadczeniodawcy podstawowej opieki zdrowotnej. Dokumentacja medyczna prowadzona przez świadczeniodawcę (w przychodni, szpitalu, poradni) jest własnością świadczeniodawcy, a pacjent ma tylko prawo wglądu w nią. Jeżeli pacjent jest nieprzytomny, dostęp do dokumentacji ma osoba wcześniej upoważniona przez niego. Dokumentacja pacjenta zawsze pozostaje w przychodni.
Jeśli pacjent przenosi się do innej placówki medycznej i chce mieć ciągłość dokumentacji, sam pacjent musi o to zadbać. Może zwrócić się o skserowanie dokumentacji o ile nie upłynął okres jej przechowywania (20 lat od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano ostatniego wpisu). Karty Szczepień – oryginały, są przesyłane listem poleconym przez świadczeniodawcę na adres placówki podanej przez pacjenta, jako docelowe, nowe miejsce udzielania świadczeń.
Zmieniając lekarza na własne życzenie, ksero dokumentacji medycznej – 30 gr/strona.