Dieta Dash

MAŁO SOLI I TŁUSZCZU – OBNIŻA CIŚNIENIE 0 8-14 mmHg

Pokarmy	Dzienna podaż	Serwowane porcje	Przykłady i uwagi	Znacznie dla programu DASH
Produkty zbożowe	7-8	1 kromka chleba½ filiżanka suchych płatków½ filiżanki gotowanego ryżu, makaronu, lub płatków, kasz	Mąka pełnego przemiału, bajgiel, płatki zbożowe, owsianka, kasze	Główne źródło energii i włókien
Warzywa	4-5	1 filiżanka surowych liściastych warzyw,½ filiżanki gotowanych warzyw, 170 g soku warzywnego	Pomidory, ziemniaki, marchew, słodkie ziemniaki, fasola, szpinak, brokuły,	Bogate źródło potasu, magnezu i włókien
Owoce	4-5	170g soku owocowego,1 średni owoc, ¼ filiżanki suszonych owoców, ½ filiżanki świeżych, mrożonych, konserwowanych owoców	Brzoskwinie, banany, winogrona, pomarańcze i sok, grejpfruty i sok, mango, melony, ananasy, morele, rodzynki, truskawki	Ważne źródło potasu, magnezu i włókien
Nisko-tłuszczowe lub beztłuszczowe potrawy	2-3	220g mleka1 filiżanka jogurtu,4dkg sera	Odtłuszczone lub 1% mleko, niskotłuszczowa śmietana, beztłuszczowy lub niskotłuszczowy jogurt, odtłuszczona mozarella, ser	Główne źródło białka
Mięso, drób i ryby	2 lub mniej	8 dkg gotowanego mięsa, drobiu lub ryb	Wybierać tylko chude, widoczny tłuszcz wycinać, przygotowanych na ruszcie lub gotowane, usuwać skórę	Bogate źródło protein i magnezu
Orzechy, ziarna, strączkowe	4-5 na tydzień	6g lub 1/3 filiżanki orzechów, 14g lub 2 łyżeczki ziaren, ½ filiżanki gotowanych strączkowych	Migdały, mieszane orzechy, orzechy laskowe, włoskie, ziemne, ziarna słonecznika, fasola, soczewica	Bogate źródło energii, magnezu, potasu, białka i włókien

WSPOMAGANIE LECZENIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO

PONIŻEJ 140/90, U CHORYCH NA CUKRZYCĘ PONIŻEJ 130/80

BMI ( INDEKS MASY CIAŁA) < 25 KG/M2
OBWÓD TALII < 88 CM U KOBIET
< 102 CM U MĘŻCZYZN

DIETA

Ograniczenie spożywania soli kuchennej do połowy przeciętnej obecnie spożywanej w kraju przez: zmniejszenie solenia potraw i zmniejszone spożywanie produktów konserwowanych solą, oraz zwiększone spożywanie pokarmów świeżych.
Ograniczenie spożywania alkoholu, w przeliczeniu na etanol

Do 20-30 g u mężczyzn (co odpowiada 60 ml wódki, lub 300 ml wina lub 720 ml piwa)
Do 10-20 g u kobiet na dobę

RUCH

Ćwiczenia umiarkowane
Szybki marsz, pływanie, jazda na rowerze
Przez 30-45 minut większość dni w tygodniu

OGRANICZENIE CZYNNIKÓW RYZYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA

Całkowite zaprzestanie palenia tytoniu
Ograniczenie spożywania produktów o dużej zawartości tłuszczów zwierzęcych
Zwiększone spożywanie ryb, olejów rybnych, owoców i jarzyn

Grupa leków	Podstawowe przeciwskazania	Najwazniejsze działania niepożądane
Diuretyki	nadciśnienie pojawiające się po 20 tygodniu ciąży ciężka hiponatremia ciężkie uszkodzenie wątroby (tiazydy) niewydolność nerek (diutertyki oszczędzające potas)	zaburzenia elektrolitowe (hipokaliemia lub hiperkaliemia po diuretykach oszczędzających potas) hiperurykemia, hiperglikemia, hiperlipidemia zmiany skórne impotencja ginekomastia, zaburzenia miesiączkowania (spironolakton)
Grupa leków	Podstawowe przeciwskazania	Najwazniejsze działania niepożądane
Beta-blokery	bradykardia bloki A-V II i IIIo wstrząs kardiogenny ciężka niewydolność serca astma oskrzelowa miażdżyca zarostowa tętnic kończyn	bradykardia, zaburzenia przewodnictwa stany spastyczne oskrzeli ziębnięcie kończyn gorsza tolerancja wysiłku zaburzenia snu depresja impotencja zmniejszenie wydzielania łez zaburzenia lipidowe (starsze generacje leków insulinooporność

zmniejszenie wydzielania łez
zaburzenia lipidowe (starsze generacje leków
insulinooporność

Grupa leków	Podstawowe przeciwskazania	Najwazniejsze działania niepożądane
Blokery kanałów wapniowychpochodne niedihydropirydynowe	skurczowa niewydolność serca- bradykardia zespół chorego węzła zatokowego bloki A-V II i III^o	bradykardia, zaburzenia przewodnictwa niewydolność serca zaparcia
Grupa leków	Podstawowe przeciwskazania	Najwazniejsze działania niepożądane
Inhibitory konwertazy angiotensyny	ciąża, laktacja obustronne zwężenie tętnic nerkowych zwężenie tętnicy nerkowej jedynej nerki chorego ciężka niewydolność nerek	kaszel hiperkaliemia leukopenia (rzadko) obrzęk naczynioruchowy (rzadko)- podwyższenie stężenia enzymów wątrobowych
Grupa leków	Podstawowe przeciwskazania	Najwazniejsze działania niepożądane
Antagoniści receptora angiotensyny	ciąża, laktacja obustronne zwężenie tętnic nerkowych zwężenie tętnicy nerkowej jedynej nerki chorego ciężka niewydolność nerek uszkodzenie wątroby	hiperkaliemiawzrost aktywności AlAT
Grupa leków	Podstawowe przeciwskazania	Najwazniejsze działania niepożądane
Alfa1-blokery	hipotonia ortostatyczna stan po przebytym TIA lub udarze mózgowym zwężenie lewego ujścia żylnego ciąża	hipotonia ortostatyczna lub po pierwszej dawce zmniejszona tolerancja wysiłku kołatania serca nasilenie bólów wieńcowycho brzęki
Grupa leków	Podstawowe przeciwskazania	Najwazniejsze działania niepożądane
Agoniści receptorów imidazolowych	ciąża zespół chorego węzła zatokowego bloki A-V II i IIIo znaczna bardykardia ciężka niewydolność krążenia świeży stan pozawałowy i poudarowy	senność (rzadko) suchość w jamie ustnej (rzadko)
Grupa leków	Podstawowe przeciwskazania	Najwazniejsze działania niepożądane
Wazodilatatory	niewydolność wieńcowa tachykardia zaburzenia krążenia mózgowego tętniak rozwarstwiający aorty zwężenie lewego ujścia żylnego kardiomiopatia przerostowa porfiria	tachyarytmie zaostrzenie dolegliwości wieńcowych obrzęki objawy tocznia rumieniowatego (dihydralazyna)
Grupa leków	Podstawowe przeciwskazania	Najwazniejsze działania niepożądane
Inne hamujace układ współczulny	stany depresyjne zespół chorego węzła zatokowego niewydolność nerek i wątroby choroba Raynaud’a	hipotonia ortostatyczna senność, stany depresyjne obrzęki objawy pozapiramidowe uszkodzenie wątroby dodatni odczyn Coombsa suchość w jamie ustnej bradykardia napadowy wzrost ciśnienia po nagłym odstawieniu
Blokery kanałów wapniowychpochodne dihydropirydynowe	zawał serca i niestabilna dławica piersiowa stan po zawale serca (zwłaszcza preparaty krótko działające) skurczowa niewydolność serca	tachyarytmie zaostrzenie dolegliwości wieńcowych niewydolność serca zaczerwienie skóry obrzęki